Philosophy for the Μasses
Άλκης Γούναρης
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Abstract: Από τις αρχές 20ου αι. τα βιβλία Φιλοσοφίας για Όλους κερδίζουν συνεχώς «πόντους» στα ράφια των βιβλιοπωλείων και ως προϊόντα μαζικής κατανάλωσης, καλύπτουν πλέον ένα ευρύτατο πεδίο ενδιαφερόντων. Παρακάτω επέλεξα ορισμένους αντιπροσωπευτικούς τίτλους, τους οποίους και παρουσιάζω συνοπτικά.
Keywords: Philosophy for beginners
Γούναρης, Α. (2010). Philosophy for the Μasses. Πρώτη δημοσίευση στο bookpress.gr. Ανακτήθηκε 06/02/2019 από https://alkisgounaris.gr/gr/archives/philosophy-for-the-masses/
Διακινδυνεύοντας μια γενικότητα, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, ότι υπάρχουν δυο είδη φιλοσόφων – «μεταρρυθμιστών»: Αυτοί που θέλουν να ερμηνεύσουν ή να αλλάξουν οι ίδιοι τον κόσμο με τις θεωρίες τους, κι εκείνοι που πιστεύοντας ότι όσα μπορεί να λεχθούν έχουν ήδη ειπωθεί, προσπαθούν να αναμοχλεύσουν, να συστηματοποιήσουν και να μεταδώσουν τη συσσωρευμένη σοφία, έτσι ώστε ο καθένας να βρει μόνος του τον τρόπο ερμηνείας ή θεώρησης της ζωής και του κόσμου. Σε κάθε περίπτωση η μετάλλαξη του τρόπου που αντιλαμβανόμαστε τη ζωή και τον κόσμο, ο τρόπος που θέτουμε ερωτήματα και δίνουμε απαντήσεις - βάσει των οποίων εντέλει αποφασίζουμε και πράττουμε- είναι η κρυφή, ή λιγότερο κρυφή, φιλοδοξία αυτών των φιλοσόφων.
Όσοι ασχολούνται με την διάδοση των ιδεών στην εκλαϊκευμένη της μορφή είναι πεπεισμένοι ότι ο ρόλος τους είναι θεραπευτικός. Θεραπεύοντας τα λάθη της γλώσσας - λάθη που οφείλονται στη χρήση της και σχετίζονται με τις παραδόσεις, την κουλτούρα, την παιδεία αλλά και σε την ίδια την λειτουργία του λόγου και της λογικής- μπορούμε να αλλάξουμε το πρίσμα μέσα από το οποίο θεωρούμε τα πράγματα και όχι μόνο να δώσουμε τις «σωστές» απαντήσεις, αλλά κυρίως να μάθουμε να θέτουμε σωστά τα ερωτήματα. Διατυπώνοντας τα σωστά ερωτήματα, απεγκλωβιζόμαστε, ως ένα βαθμό, από τα δεινά των απαντήσεων τους. Καθημερινά, ερχόμαστε αντιμέτωποι με διλήμματα, συγκρουόμαστε με αυτό που ονομάζουμε συνείδηση αλλά και με ένα σύμπαν αρχών που έχουμε υιοθετήσει ή μας έχει επιβληθεί. Εγκλωβισμένοι σε αυτόν τον μικρόκοσμο των προβλημάτων, δεν καταλαβαίνουμε ότι η αντιμετώπισή τους, έχει μια –λίγο πολύ- φιλοσοφική βάση.
Νομίζουμε ότι η φιλοσοφία αφορά μια κακοντυμένη ακαδημαϊκή ελίτ γηρασμένων διανοούμενων που μιλάνε ακατανόητα. Στην πραγματικότητα όμως η φιλοσοφία, καθόσον αναφέρεται στον τρόπο που εμείς οι ίδιοι σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε, είναι μια λαϊκή ενασχόληση - λέει ο Πελεγρίνης- και με αυτή την έννοια μας αφορά όλους.
Μετά από πολλά χρόνια απομόνωσης στην εσωστρεφή «εξορία» της και αναζητώντας λόγο ύπαρξης σε μια επιστημονικοκρατούμενη εποχή, η φιλοσοφία ήρθε ξανά στη μόδα.
Η αρχή θα μπορούσε να πει κανείς ότι έγινε την δεκαετία του ’90. Μυθιστορήματα, όπως το bestseller Ο Κόσμος της Σοφίας (1991) και οδηγοί «επιβίωσης», όπως το Πλάτων όχι Προζάκ (1999) σηματοδότησαν μια νέα εποχή στο εκδοτικό σκηνικό, αποσπώντας – ευτυχώς- το ενδιαφέρον, από τις αμφιλεγόμενες new age αναζητήσεις και τις κουρασμένες και αναποτελεσματικές ψυχοθεραπευτικές συμβουλές τού τύπου «φτιάξτο μόνος σου».
Από τις αρχές του 2000 τα βιβλία Φιλοσοφίας για Όλους κερδίζουν συνεχώς «πόντους» στα ράφια των βιβλιοπωλείων και ως προϊόντα μαζικής κατανάλωσης, καλύπτουν πλέον ένα ευρύτατο πεδίο ενδιαφερόντων.
Παρακάτω επέλεξα ορισμένους αντιπροσωπευτικούς τίτλους, τους οποίους και παρουσιάζω συνοπτικά:
Φιλοσοφία: Οι πιο πρόσφατες απαντήσεις στα αρχαιότερα ερωτήματα
Nicholas Fearn
Μτφρ. Σέβυ Σπυριδογιαννάκη
Μεταίχμιο 2009
ΣΕΛ. 271, ΤΙΜΗ €18
Βαθμολογία: 4/5
Με σαφείς επιρροές από την αναλυτική παράδοση ο Fearn, έγραψε ένα βιβλίο που δεν θα το κατέτασσε κανείς στα «εισαγωγικά» της φιλοσοφίας, αλλά σε αυτά που απευθύνονται σε υποψιασμένους αναγνώστες οι οποίοι όμως δεν έχουν τον χρόνο να διαβάσουν περισσότερα από ένα τέτοια βιβλία τον χρόνο. Επανατοποθετώντας κλασσικά φιλοσοφικά ερωτήματα στο τραπέζι- ερωτήματα όπως: Ποιος είμαι; Τι γνωρίζω; Τι πρέπει να κάνω;- ο Fearn προσεγγίζει τους τρεις βασικούς τομείς της φιλοσοφίας (οντολογία, γνωσιολογία και ηθική) μέσα από δεκατρία περιεκτικά κεφάλαια.
Με σπουδές στη φιλοσοφία, αλλά εργαζόμενος ως δημοσιογράφος σε μεγάλες βρετανικές εφημερίδες και περιοδικά, ο ίδιος, επιχείρησε και κατάφερε άριστα, να αξιολογήσει και να αποτυπώσει την παρούσα κατάσταση στον δυτικό κόσμο των ιδεών. Αξιοποιώντας την δημοσιογραφική του εμπειρία, πήρε συνέντευξη και γνώρισε από κοντά, για τον σκοπό αυτό, περισσότερους από 30 κορυφαίους φιλοσόφους και διανοητές, μεταξύ των οποίων οι: Ned Block, Tyler Burge, David Chalmers, Noam Chomsky, Paul και Patricia Churchland, Hubert Dreyfus, Jerry Fodor, Martha Nussbaum, Hillary Putnam, John Searle, Peter Singer, κ.α., τις θέσεις των οποίων, ενσωμάτωσε στα ρέοντα, με απλή και κατανοητή γλώσσα – σε καλή μετάφραση- κείμενα του.
Συμπλέκοντας το σύγχρονο με το κλασσικό, μεταπηδώντας για παράδειγμα από τις νευροεπιστήμες στον Hume και από τον Αριστοτέλη στις μηχανές Turing, ο Fearn συντάσσει εντέλει έναν επικαιροποιημένο οδηγό για τις σύγχρονες φιλοσοφικές εξελίξεις πάνω στα κλασσικά ερωτήματα. Τι συμπέρασμα βγαίνει; Ενώ φαινομενικά η φιλοσοφική σκέψη έχει σημειώσει ελάχιστη πρόοδο στους τελευταίους 25 αιώνες (ασχολούμενη με τα ίδια ζητήματα βάσης) η πραγματικότητα είναι ότι έχουν αλλάξει πλέον τα πάντα στη φιλοσοφία.
Το πώς μένει να το ανακαλύψετε.
Το Φλιπεράκι των Φιλοσόφων: Μυστικά της σύγχρονης Φιλοσοφίας
Zap Mangusta
Μτφρ. Γιώργος Κασαπίδης
Μοντέρνοι Καιροί, 2009
ΣΕΛ. 422, ΤΙΜΗ € 24,90
Βαθμολογία: 2,5/5
Μια πρωτότυπη, σε σύλληψη και απόδοση, προσέγγιση των κυριότερων φιλοσοφικών ρευμάτων από τα τέλη του 19ου ως τα τέλη του 20ου αιώνα. Ο πολυπράγμων Mangusta (ψευδώνυμο του Diego Pesaola), θεατρικός συγγραφέας, ραδιοφωνικός και τηλεοπτικός παραγωγός και συγκυριακά εκλαϊκευτής της φιλοσοφίας, δηλώνει εξ αρχής ότι δεν έχει ξεκάθαρες φιλοσοφικές ιδέες και προσπαθεί μέσα από αυτή τη διερεύνησή του να καταλάβει τι χρησιμεύουν οι φιλόσοφοι και τι υποστηρίζουν τα διάφορα φιλοσοφικά ρεύματα.
Για να το επιτύχει αυτό, πραγματοποιεί μια αναδρομή, ταξινομώντας με έναν ίσως ανορθόδοξο τρόπο, ρεύματα ιδεών που φλερτάρουν πέραν της φιλοσοφίας, με τομείς όπως η ψυχολογία και οι θετικές επιστήμες. Εξετάζει συνοπτικά τους εκπροσώπους του κάθε ρεύματος και αναλύει με απλότητα, ενίοτε και με εύστοχο χιούμορ, τη σκέψη, τα λάθη, τα κορυφαία στιγμιότυπα, τα γνωστά έργα, τον παράγοντα τύχης στην πορεία τους κ.λπ.
Ο Mangusta, παρότι Ιταλικής καταγωγής, αρέσκεται σε χολιγουντιανά τεχνάσματα. Έτσι, επινοεί παρατσούκλια (για παράδειγμα: Heidegger o Μάγος του Μέσκιρχ, Jaspers ο Πιγκουίνος, Arendt η Αμαζόνα, Adorno το Ροτβάιλερ, Σαρτ ο Ασχημοκοσμίξ , Popper το Φλίπερ κ.α.) και επιχειρεί να επενδύσει με μουσική υπόκρουση το φιλοσοφικό έργο των εκπροσώπων τού κάθε ρεύματος που εξετάζει. Η ιδέα του να συνδέσει την φιλοσοφία με αντιπροσωπευτικές κινηματογραφικές ταινίες, θεατρικά έργα ή μουσικές συνθέσεις, δεν είναι τόσο κακή αλλά ο τρόπος με τον οποίο το κάνει, είναι μάλλον επιφανειακός, ενώ η απόδοση βαθμολογίας star system σε ετερόκλητους φιλοσόφους (μιας βαθμολογίας που για την ιστορία βγάζει πρώτους τους Popper και Adorno και τελευταίους τους William James και Herbert Spenser) υποβιβάζει κάπως το εγχείρημα του, σε επίπεδο σχολικού λευκώματος.
Τέλος, ο πρωτότυπος τίτλος του έργου «il flipper di Popper», που εμπνευσμένα δηλώνει την παιγνιώδη διάθεση του συγγραφέα, στα ελληνικά δεν αποδίδεται με την ανάλογη ευστοχία…
Φιλοσοφία: Τα Βασικά
Nigel Warburton
Μετάφραση Δέσποινα Ρισσάκη
Εκδόσεις Αρσενίδη 2010
ΣΕΛ. 261, ΤΙΜΗ €17,85
Βαθμολογία: 4,5/5
Πρόκειται για ένα παλιό σχετικά βιβλίο που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1992 αλλά η τέταρτη και ελαφρώς αναθεωρημένη έκδοσή του (αυτή του 2003), μεταφράστηκε φέτος για πρώτη φορά στα Ελληνικά. Στην ουσία είναι αυτό που λέει ο τίτλος του. Ένας εξαιρετικός οδηγός για να εισαχθεί κάποιος στις βασικές αρχές της φιλοσοφίας και να πάρει μια πρώτη γεύση από τα κλασσικά ερωτήματα (και τις απαντήσεις τους) που απασχολούν διαχρονικά την φιλοσοφική σκέψη. Θεός, Σωστό - Λάθος, Πολιτική, Εαυτός και Εξωτερικός κόσμος, Επιστήμη, Νους, Τέχνη.
Ο Warburton, που για χρόνια διδάσκει φιλοσοφία στο ευρύ κοινό (σε γκαλερί, σεμινάρια μουσείων, βιβλιοθήκες κ.α.) είναι εξοικειωμένος με τις απορίες των μη ειδημόνων ακροατών και αναγνωστών και απαντά στις απορίες τους πριν αυτές καν διατυπωθούν. Ως έμπειρος δάσκαλος, λοιπόν, χωρίζει κάθε κεφάλαια σε σύντομες και μεστές υποενότητες, που πολλές φορές δεν περνούν σε έκταση την παράγραφο. Θέτει το βασικό ερώτημα, παραθέτει τα υποστηρικτικά επιχειρήματα, τονίζει τα αντεπιχειρήματα και τους κινδύνους, καταλήγει σε συνοπτικά και σαφή συμπεράσματα, προτείνει βιβλιογραφία, περιλαμβάνει εξαιρετικά χρήσιμο ευρετήριο ονομάτων και όρων… Ορισμένα κεφάλαια τρέχουν εύκολα και είναι προσιτά σε εντελώς αδαείς (όπως το κεφάλαιο περί θεού, ή περί σωστού και λάθους ) ενώ κάποια άλλα (όπως τα κεφάλαια για την επιστήμη και τον νου) απαιτούν μεγαλύτερη προσοχή και πρέπει να διαβαστούν δεύτερη φορά.
Εντέλει, καταφέρνει αριστοτεχνικά να ταξινομήσει και να συγκροτήσει τις σκόρπιες σκέψεις όσων έχουν διαβάσει περιστασιακά και ερασιτεχνικά φιλοσοφία, ενώ αποτελεί έναν ιδανικό μπούσουλα γι αυτούς που θέλουν να ξεκινήσουν τώρα τα πρώτα τους βήματα.
Φιλοσοφία στη Σκηνή
Θεοδόσης Πελεγρίνης
Ελληνικά Γράμματα 2008
ΣΕΛ. 255, ΤΙΜΗ € 15,57
Βαθμολογία: 4/5
Ο Πελεγρίνης ανεβάζει τους φιλοσόφους στη σκηνή και καταθέτει το απόσταγμα των ιδεών τους μέσα από μια δραματοποιημένη διδασκαλία που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον άλλοτε με χιουμοριστικές πινελιές, άλλοτε με ανεκδοτολογικά περιστατικά, άλλοτε με δραματουργικές κορυφώσεις και άλλοτε με μυστήριο και σασπένς. Στην πραγματικότητα δεν ανεβάζει τους ίδιους του φιλοσόφους αλλά τον αντίκτυπο του έργου τους στους καθημερινούς ανθρώπους. Έτσι, μαθαίνουμε για τον Σωκράτη μέσα από την συνομιλία ενός δασκάλου με τους μαθητές του, για τον Πλάτωνα μέσω ενός γέρου επιχειρηματία, για τον Αριστοτέλη μέσω της ιστορίας ενός σκηνοθέτη με τους ηθοποιούς του, για τους στωικούς μέσω ενός θανατοποινίτη κ.ο.κ.
Πρόκειται για μια συλλογή από τα σενάρια (υπόθεση και διάλογοι) του πρώτου μέρους των παραστάσεων στο Μέγαρο Μουσικής από τον Φεβρουάριο του 2006 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2008 που καλύπτει την φιλοσοφία της αρχαιότητας από τους Προσωκρατικούς μέχρι τους Στωικούς με έμφαση στους: Θαλή, Ηράκλειτο, Πυθαγόρα, Σωκράτη, Πλάτων, Αριστοτέλη και Μάρκο Αυρήλιο.
Στόχος των παραστάσεων του Πελεγρίνη, είναι όπως σημειώνει ο ίδιος, να υποδειχθεί ένας νέος τρόπος διδασκαλίας της φιλοσοφίας, μέσω του οποίου, χωρίς να υποβαθμιστεί ή να παραχαραχθεί η σημασία όσων εκτυλίχθηκαν κατά την εξέλιξή της, μπορεί να γίνει προσιτή και ακόμα παραπέρα ελκυστική στους πολλούς.
Στο βιβλίο, ο στόχος αυτός γίνεται προφανής. Κάθε σενάριο λειτουργεί σαν ένα μικρό διήγημα, βασισμένο κυρίως στους διαλόγους, που διαβάζεται με μεγάλη ταχύτητα και ευκολία και καταφέρνει να μεταδώσει ακόμα και τις πιο δυσνόητες έννοιες με απλό και εύληπτο τρόπο. Ένα τυπικό δείγμα γραφής «φιλοσοφίας για όλους».
Αχ, αυτοί οι φιλόσοφοι
Nigel Rodgers, Mel Thompson
Μτφρ. Δέσπω Παπαγρηγοράκη
Μεταίχμιο 2010
ΣΕΛ. 307, ΤΙΜΗ € 16,08
Βαθμολογία: 3,5/5
Ένα βιβλίο για τη φιλοσοφία, περιενδεδυμένο με αντι-φιλοσοφικό μανδύα. Οι συγγραφείς, ο ένας ιστορικός, ειδικευμένος στις βιογραφίες, και ο άλλος θεολογικής κατεύθυνσης φιλόσοφος, ξεγυμνώνουν του βασιλείς για να διαφυλάξουν, όπως λένε, την μνήμη τους από την εξιδανίκευση. Η άσωτη ζωή και η κακή διαγωγή πολύ συχνά ενισχύουν την μεταθανάτια φήμη και οι φιλόσοφοι, όπως δείχνουν τα παραδείγματα του βιβλίου, δεν εξαιρούνται από τον γενικό κανόνα. Οκτώ μεγάλοι φιλόσοφοι -Rousseau, Schopenhauer, Nietzsche, Russell, Wittgenstein, Heidegger, Sartre, Foucault- οι φιλόσοφοι με την μεγαλύτερη ίσως απήχηση στην ευρωπαϊκή διανόηση, παρουσιάζονται ενδελεχώς υπό το πρίσμα μιας ολίγον πικάντικης εξέτασης, που σε ορισμένα σημεία διακινδυνεύει να χαρακτηριστεί για αισθητική τύπου tabloid.
Με ποιο τρόπο οι επιλογές της ζωής των φιλοσόφων επιβεβαιώνουν ή διαψεύδουν τη σκέψη τους; Οι Rogers και Tompson πασχίζουν -και εν πολλοίς το καταφέρνουν ικανοποιητικά- να αποδείξουν την ασυνέπεια μεταξύ λόγου και πράξεων. Όντας ακριβείς στις περιγραφές αλλά φορτίζοντας αξιολογικά (και συνήθως επικριτικά) τα γεγονότα, φωτίζουν τις ανθρώπινες αδυναμίες, τις φοβίες, τα βίτσια, τα σκάνδαλα, τις προκαταλήψεις, τη ματαιοδοξία και την δυστροπία, εκείνων που επηρέασαν καθοριστικά τη γενιά τους και συνεχίζουν να επιδρούν καταλυτικά στη φιλοσοφική σκέψη μέχρι τις μέρες μας.
Οι συγγραφείς, ενώ είναι ολοφάνερο ότι αγαπούν και θαυμάζουν τους φιλοσόφους για το έργο τους, τούς εκθέτουν σε ηθική κρίση, σαν να όφειλαν οι τελευταίοι να αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για την εγκράτεια και τον μοναστικό βίο τους. Παρότι θεωρώ ότι τουλάχιστον δυο φιλόσοφοι, ο Heidegger και ο Foucault, αδικούνται από τις συσσωρευμένες κατηγορίες, εν τούτοις συστήνω ανεπιφύλακτα το βιβλίο ως μια πολύ καλή εκλαϊκευμένη εισαγωγή στη ζωή και το έργο των σημαντικότερων ίσως, πλην όμως εκκεντρικών, φιλοσόφων.
Το βιβλίο των νεκρών φιλοσόφων.
Simon Critchley
Μτφρ. Γιάννης Ανδρέου.
Εκδόσεις Πατάκη, 2009.
ΣΕΛ. 520, ΤΙΜΗ € 22,50
Βαθμολογία: 4,5/5
Ο Schopenhauer πίστευε ότι ο θάνατος είναι η αιτία του φιλοσοφείν. Ο Critchley αποφάσισε να προσεγγίσει την ιστορία της φιλοσοφίας μέσα από τον θάνατο των επιφανών εκπροσώπων της. Το εξαιρετικά ενδιαφέρον εγχείρημα του, που βρίσκεται ήδη στην 4η ελληνική έκδοση, αποτελεί μια ιστορική αναδρομή στο σύνολο της φιλοσοφικής σκέψης, με αφορμή την εξονυχιστική εξέταση της ιδέας και του γεγονότος του θανάτου.
Εκατόν ενενήντα φιλόσοφοι ζουν και πεθαίνουν στις σελίδες του Critchley και παρ’ όλα αυτά το βιβλίο δεν αποτελεί μια «βίβλο νεκρών» ούτε μια νεκρολογία, αλλά αντίθετα με χιουμοριστική διάθεση και βαθιά φιλοσοφική παιδεία, καταφέρνει να πείσει ότι υπάρχουν ακόμα φιλόσοφοι που δεν χάνουν το κέφι τους ούτε κατά την αφήγηση μακάβριων και ενίοτε σκοτεινών ιστοριών.
Στο βιβλίο των νεκρών φιλοσόφων, συναντώνται οι πάντες. Από τους προσωκρατικούς μέχρι τους σύγχρονους αναλυτικούς, παρελαύνουν και διασταυρώνονται τα φαντάσματα και τα απολιθώματα των ιδεών τους, υπενθυμίζοντας τον ανθρώπινο και καθημερινό χαρακτήρα της φιλοσοφίας, όταν αυτή μπορεί να εννοηθεί και ως «μελέτη θανάτου». Μέσα από τον θάνατο τελικά, καταφέρνει να γνωρίσει κανείς την ίδια την ζωή. Η γνώση της θνητότητας, ως μοναδικής βεβαιότητας, μας δίνει την ευκαιρία να μάθουμε να ζούμε. Και παρότι ένα τέτοιο βιβλίο μοιάζει αρχικά θλιβερό και απαισιόδοξο, δημιουργεί τελικά σε όλη τη διάρκειά της ανάγνωσης του, ένα πλατύ χαμόγελο αισιοδοξίας δίνοντας παράλληλα αφορμή και τροφή για δεύτερες σκέψεις που, ίσως, μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που βλέπει ο καθένας από εμάς την ζωή και τον κόσμο.
Επιπλέον οι νεκροί φιλόσοφοι του Crichley, παραπέμπουν στον θάνατο της ίδιας της φιλοσοφίας που για δεκάδες χρόνια βρισκόταν κλεισμένη στο ακαδημαϊκό μαυσωλείο της. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η φιλοσοφία πέθανε, επειδή θεωρήσαμε εσφαλμένα πως όφειλε να προσβλέπει στον απρόσωπο χαρακτήρα των φυσικών επιστημών. Έτσι, την βγάλαμε από την ζωή και την φυλακίσαμε στα μονότονα προγράμματα σπουδών σε έναν δευτερεύοντα ρόλο. Το βιβλίο των νεκρών φιλοσόφων τοποθετεί ξανά τη φιλοσοφία στη ζωή.
Ένα εξαιρετικό βιβλίο για όλους, που αποδεικνύει ότι οι καλύτεροι φιλόσοφοι δεν είναι πάντα οι νεκροί φιλόσοφοι!
Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής
Pierre Hadot
Μτφρ. Αλεξάνδρα Μιχαήλ Βεργοπούλου
Λιβάνης 2009
ΣΕΛ. 366, ΤΙΜΗ €18
Βαθμολογία: 2,5/5
Περιέλαβα αυτό βιβλίο στη συγκεκριμένη λίστα όχι γιατί αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του είδους, αλλά περισσότερο γιατί αναφέρεται στον Hadot Pierre ένα τυπικό σύγχρονο ευρωπαίο φιλόσοφο που η ζωή του ήταν συμβατή με τις ιδέες του, πράγμα όχι τόσο συνηθισμένο και αυτονόητο. O Hadot, που πέθανε πριν μερικούς μήνες σε ηλικία 78 ετών, ήταν ειδικευμένος στον νεοπλατωνισμό και την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, ενώ παράλληλα υπήρξε από τους πρώτους που εισήγαγαν την βιτγκενσταϊνική σκέψη στη Γαλλία.
Στο βιβλίο περιλαμβάνονται συζητήσεις του με τη Ζανί Καρλιέ και τον Άρνολντ Ντέιβιντσον (έναν από τους λίγους αμερικανούς που ασχολούνται με τη γαλλική φιλοσοφία). Οι μακροσκελής συζητήσεις, χωρισμένες σε δέκα ενότητες σχετικά με τη ζωή, το έργο, τις ιδέες αλλά κυρίως σχετικά με τη στάση του φιλοσόφου στη καθημερινή ζωή, αντανακλούν ένα φιλοσοφικό πνεύμα που δεν είναι κυρίαρχο στις μέρες μας και εκπροσωπεί αυτό που καλούμε «ηπειρωτική» σχολή.
Είναι ένα βιβλίο γι’ αυτούς που αρέσκονται στη νοσταλγική θέαση της φιλοσοφίας, η οποία δεν συγκρούεται με τις παραδοσιακές ή τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, αλλά φωτίζει παράλληλες διεξόδους για μια ζωή άξια να τη ζούμε στο παρόν.
Το βιβλίο της Φιλοσοφίας.
Roger- Pol Droit.
Μετάφραση Γιώργος Παρλαλόγλου
Ψυχογιός. 2009
σελίδες 373 τιμή 16,76
Βαθμολογία: 3/5
Φιλόσοφος δεν σημαίνει να είσαι ο Νίτσε ή ο Αριστοτέλης αλλά και να επιχειρείς μια συγκροτημένη εξέταση (ή παράθεση ) των ίδιων σου των ιδεών… Αυτό κάνει και ο ειδικευμένος στα βιβλία εκλαϊκευμένης φιλοσοφίας Roger – Pol Droit, υπενθυμίζοντάς μας ότι τελικά ίσως να έχουν δίκιο αυτοί που διαμαρτύρονται πως η «κόλασή μας είναι οι Γάλλοι».
Για τον συγγραφέα, στο συγκεκριμένο βιβλίο, η φιλοσοφία ξεκινά από τον Πλάτωνα και τελειώνει στον Μαρξ. Η προσέγγισή του ορίζει μια διαδρομή ταυτόσημη με την ιστορία της αναζήτησης της αλήθειας, όπως ο ίδιος την αντιλαμβάνεται. Ξεχωριστό ενδιαφέρον στην έκδοση, παρουσιάζουν οι πίνακες χαρτογράφησης που συγκεντρώνουν κύρια αλλά και δευτερεύοντα ανεκδοτολογικά στοιχεία για κάθε φιλόσοφο. Για παράδειγμα, σημειώνει ότι το κανονικό όνομα του Πλάτωνος ήταν Αριστοκλής και πως Πλάτων ήταν το παρατσούκλι του. Επιπλέον οι πίνακες παρουσιάζουν τον τόπο που μεγάλωσε και δίδαξε ο κάθε φιλόσοφος, τις κυριότερες ημερομηνίες, την αντίληψη του για την αλήθεια, φράσεις κλειδί αλλά και την θέση του κάθε φιλοσόφου στην ιστορία.
Κατά τα άλλα, το βιβλίο αποτελεί μια ενδιαφέρουσα εκλαϊκευμένη εισαγωγή, χωρίς να αποτελεί το καλύτερο βιβλίο του συγγραφέα (κυκλοφορούν 7 έργα του στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός) και σίγουρα, χωρίς να μπορεί να υπερασπιστεί αυτό που υπόσχεται ο ελληνικός, φιλόδοξος, τίτλος του.
